“Hallo allemaal. Wat fijn dat je er bent.”
Dit is een blog over oorwurmen. Een kort liedje of een fragment van een liedje, dat maar in je hoofd blijft hangen. Het liedje speelt zich keer op keer af en je weet niet waarom. Je had er niet om gevraagd of naar gezocht. Sterker nog: je wilt het liefst zo snel mogelijk van dit irritante repeterende melodietje af. Maar waarom blijft het dan toch in je hoofd hangen?
Gedachten op non-actief
Onderzoekers zijn al een tijd bezig om dit fenomeen te onderzoeken. Ze weten ze dat het een typisch auditief verschijnsel is en dat het voorkomt op momenten dat je weinig denkwerk verricht, zoals tijdens het douchen, het aankleden of in de rij bij de supermarkt. Een geweldige oorwurm-vergelijking vind ik de ‘sonic screensaver’ – het lied begint te spelen als jouw gedachten even op non-actief staan.
Oorwurm. Hoe kom je eraan?
En belangrijker nog: hoe kom je eraf?
Kenmerken van een oorwurm
Er zijn een aantal elementen aan te wijzen die bepalen of een lied een oorwurm is of niet.
- Voorspelbaarheid, zodat je kunt anticiperen waar het lied naartoe beweegt.
- Een verrassingselement, iets wat je graag weer wilt horen.
- Ritmische herhaling en een gevoel van herkenning.
- Een sterke melodie, die je makkelijk kunt meezingen in je hoofd.
- De mate van ontvankelijkheid van de luisteraar.
Ook de kracht van de herhaling speelt mee. Als je een lied vaak hoort, dan heb je grote kans dat je het na verloop van tijd niet meer uit je hoofd krijgt. Reclame-jingles spelen hier handig op in. Zo ken ik nog een paar krachtige jingles uit mijn jeugd: Za-ha-nu-hussi en Randstad Uitzendbureau-haaauuu.
Harmonisch eindeloos
Hét kenmerk van een oorwurm is de herhaling. Alsof het lied in je hoofd op repeat staat, of in een loop draait. Een verklaring hiervoor is, dat het lied harmonisch niet naar een eind toe werkt. Er is geen punt waar je de song kunt afsluiten en dus blijf je als het ware zoeken naar die afsluiter. Een suggestie om van een oorwurm af te komen, is daarom het lied helemaal uit te zingen.
In de reclame hebben ze dit ‘oorwurm aspect’ ook vertaald naar de tv-spots. Er wordt bijvoorbeeld een halve reclame getoond, of een spot waarvan de clou niet gelijk wordt ingelost. Deze wordt abrupt afgebroken waarna het in je hoofd blijft rondcirkelen. Na een aantal andere reclames wordt weer teruggepakt op deze spot en pas dan wordt de conclusie getoond. Gelukkig maar. We kunnen weer rustig door.
Een hook die aanhaakt
Een songwriter wil natuurlijk maar wat graag dat zijn lied een oorwurm is. Goeie kans namelijk dat zo’n lied een hit is. Vaak gaat het dan om een herkenbaar deel van de song, wat mensen automatisch meezingen. Bij songwriting noem je dat ‘the hook’. Een voorbeeld van een hook is ‘Een vers kopje thee’ in het lied ‘En eigen huis’.
Hieronder een paar voorbeelden van songs die tegen heug en meug in je hoofd kunnen blijven rondzoemen:
- I can’t get you out of my head
- Happy
- Hallo allemaal
- Bassie en Adriaan
- We will rock you
- Who let the dogs out
Oorwurm remedies
Mocht je tijdens het lezen van dit blog een oorwurm hebben opgelopen, dan hierbij nog een paar extra tips om ervan af te komen.
- Kauwgum kauwen schijnt te helpen, zag ik in een van de filmpjes hieronder.
- Ook het oplossen van een raadsel, sudoku of kruiswoordpuzzel, of iets anders wat je ‘werkgeheugen’ aanspreekt, omdat er dan geen ruimte meer overblijft voor het lied-op-repeat.
- Ook kun je in geval van oorwurm overstappen op een ander lied – met dat gevaar, dat je dan een nieuwe oorwurm oploopt.
Heb je ook een voorbeeld van een oorwurm? Deel die dan vooral niet hieronder. 😉
Wat een leuk stuk! Wat je zegt over kruiswoordpuzzels maken is inderdaad wel waar. Als ik er echt vanaf wil komen is dat de enige oplossing.